Muốn xuất khẩu sang thị trường khó tính, logistics cũng phải xanh

Trước bối cảnh “xanh hóa”, việc phát triển logistics xanh là vấn đề cấp bách với các doanh nghiệp để có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Với việc tham gia 16 hiệp định thương mại tự do (FTA), Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế là điểm đến đầu tư hấp dẫn, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng trong hoạt động xuất nhập khẩu. Theo ông Carlos Zepeda, chuyên gia kinh tế hàng hải cao cấp, sự phát triển của ngành sản xuất và nhu cầu nguyên liệu đầu vào đã thúc đẩy mạnh mẽ thương mại hàng hải của Việt Nam trong suốt 20 năm qua. Những liên kết chặt chẽ với chuỗi giá trị khu vực, cùng lợi thế về chi phí lao động thấp đã biến Việt Nam trở thành cơ sở xuất khẩu lý tưởng cho nhiều tập đoàn đa quốc gia. Ông Carlos Zepeda, chuyên gia kinh tế hàng hải cao cấp nhận định: Dự báo cho thấy, nếu duy trì tốc độ tăng trưởng sản xuất như hiện nay, khối lượng thương mại container giữa Việt Nam và châu Âu có thể tăng gấp đôi vào năm 2050. Bà Đinh Thị Bảo Linh, Phó giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công thương) cho biết, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã mang lại nhiều hiệu quả vượt trội sau 4 năm thực thi, giúp các doanh nghiệp Việt Nam và EU duy trì tăng trưởng xuất nhập khẩu, ngay cả trong những thời kỳ biến động khó lường. “Trong thành công này, vai trò của ngành logistics trong việc đảm bảo vận chuyển hàng hóa là không thể thiếu. Tuy nhiên, xuất nhập khẩu hàng hóa sang các nước EU vẫn còn gặp phải nhiều thách thức,” bà Linh nhận định. Bà Linh cũng nhấn mạnh rằng, bên cạnh Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM), EU còn yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu phải chú trọng đến việc kiểm soát phát thải trong vận tải hàng hải. Điều này có thể khiến chi phí logistics quốc tế tăng lên, đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn đối với các doanh nghiệp Việt Nam nếu muốn tiếp tục mở rộng và khẳng định vị thế tại thị trường khó tính này

Bà Phương Nguyễn, Giám đốc Công ty cổ phần Tona Syntegra Solar chia sẻ, hiện nay, lĩnh vực công nghiệp chiếm tới 54% tổng năng lượng tiêu thụ tại Việt Nam, đặc biệt ngành vận tải đã chiếm đến 20%. Để đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050 và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ những thị trường tiêu thụ khó tính. Bà Phương cho rằng, cần thiết lập một lộ trình rõ ràng, bắt đầu từ việc tối ưu hóa hiệu suất sử dụng năng lượng, lựa chọn các phương thức vận chuyển hiệu quả, đồng thời triển khai hệ thống giám sát và quản lý chặt chẽ trong việc tiêu thụ năng lượng. Tiếp đến, ngành logistics cần chuyển dần sang sử dụng năng lượng sạch và tái tạo, áp dụng các phương tiện phát thải thấp, và cuối cùng là bù carbon thông qua việc sử dụng tín chỉ carbon.

Ông Trương Tấn Lộc, Giám đốc marketing Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết tình hình thực tế tại đơn vị đang gặp nhiều thách thức do suy thoái kinh tế toàn cầu. Nhu cầu tiêu dùng giảm tại các thị trường lớn như Hoa Kỳ và EU đã khiến lượng hàng hóa thông qua cảng sụt giảm đáng kể. Trong khi biến động giá cước cũng tác động tiêu cực đến hoạt động của cảng. Trước yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn xanh trong chuỗi cung ứng từ các thị trường phát triển, Tân Cảng Sài Gòn đã chủ động chuyển đổi sang mô hình logistics xanh. Đơn vị đã áp dụng các giải pháp như sử dụng năng lượng mặt trời, triển khai tự động hóa để tối ưu hóa quy trình giao nhận hàng hóa và dần thay thế các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch bằng những phương tiện chạy bằng năng lượng sạch. Đến nay Tân Cảng Sài Gòn đã có hai cảng, gồm Cát Lái và Cái Mép, đạt tiêu chuẩn cảng xanh châu Á. Đơn vị này tập trung vào việc xanh hóa quy trình vận hành nội bộ, tích cực mở rộng hợp tác với các hãng tàu và cảng quốc tế để xây dựng chuỗi logistics xanh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu hàng hóa sang thị trường EU, nơi yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn môi trường.

Bà Catherine Trần, Giám đốc Công ty TNHH Quốc tế Leong Lee International cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam đặt mục tiêu giảm khí thải nhà kính xuống 43,5% vào năm 2030, ngừng hoạt động các nhà máy nhiệt điện vào năm 2040 và đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để thực hiện các mục tiêu giảm phát thải và đạt mức Net Zero, việc tích hợp các giải pháp bền vững cho cả hoạt động sản xuất và logistics là điều cần thiết. Khí thải carbon của một doanh nghiệp thường không chỉ xuất phát từ các hoạt động nội bộ mà còn từ chuỗi cung ứng bên ngoài, bao gồm việc vận chuyển nguyên vật liệu, máy móc, sản phẩm cũng như các dịch vụ liên quan.

Vì vậy, các doanh nghiệp cần tính toán lượng CO2 và đo lường chính xác khí thải phát sinh từ toàn bộ chuỗi cung ứng, từ nhà máy sản xuất, khu công nghiệp cho đến cảng biển. Trên cơ sở đó, phải có phương án cân bằng và giảm thiểu phát thải hiệu quả. Một trong những giải pháp phổ biến hiện nay là chuyển đổi sang nguồn năng lượng tái tạo, đổi mới công nghệ và sử dụng phương tiện vận tải sử dụng nhiên liệu xanh.